Dünya Kurmak - İkinci El (Yeni Gibi) Duyduğum derin fikrî ve dinî kaygıyla yaptığım araştırmadan şu sonucu çıkardım: İnsan hürriyeti konusunda teolojik geleneğin dilini konuşan bir anlayış kaçınılmaz olarak topluma tahakküm eder. Özgürlüğü esaretin, demokrasiyi otoriter, totaliter sistemin diline çevirir. Baskıyı din adına meşrulaştırır. Tanrı'nın kendilerini insanların başına bekçi olarak görevlendirildiğine inanır ve bu görevi kendi anlayışını benimseyenlere dönük her türlü bühtan, iftira ve fişleme adın

Üç aylık düşünce dergisi cogito Charles Darwin'in doğumunun 200., Türlerin Kökeni'nin yayımlanışının 150. yıldönümünde çift sayılık bir özel dosyayla evrim kuramını ve Darwin'e yer veriyor. Türkiye'nin önde gelen akademisyenlerinin ve biliminsanlarının katkıda bulunduğu özel sayıda, evrim kuramının tarihi, 150 yılda kaydedilen bilimsel gelişmelerle açılımı ve sosyal bilimlere etkisi ele alınıyor. Ondokuzuncu yüzyılda yaşamın çeşitliliği ve tarihi üzerine çalışmaları ve canlılığın kökeni üzerine düşünce

Merleau-Ponty, Çağdaş Fransız felsefesinin temelindeki akımları anlamamız için mükemmel bir örnektir. Filozofa göre bugünün felsefesi ne görkemli klasik rasyonalizm gibi hakiki bir fikri mutlak bir varlıkla çakıştırabilir ne de kendini hakikatin yıkıcısı olacak bir göreceliğe indirgemeyi onaylar. O daha çok, sonluluk ve olgusallık ufkunda, hakikatin öne çıkışını düşünmeyi önerir. Söz konusu girişim varoluşun hakikatinin ve sonluluğunun (ve hatta felsefenin imkânının) kökensel biçimde birbirine düğümlendiği

Kant'ı yeniden ele almak... Algısız kavramlar boş, kavramsız algılar kördür. Immanuel Kant 18. yüzyılın en önemli filozoflarının başında gelen Kant, felsefi görüşleriyle büyük bir çığır açmıştır. Kant, yaptığı çalışmalarla etkisi yalnızca bilgi sorunuyla sınırlı kalmayan, aynı zamanda ahlak felsefesinden üniversitelere kadar pek çok konuda yeni bir anlayış sergilemiştir. Öyle ki, bu kendisinden sonra da sürmüş Yeni Kantçı okullar tarafından sistemi tartışılıp zenginleştirilmiştir. Doğan Özlem'in Kant'

Birer sesli düşünme örneği olarak da görülüp okunabi-lecek elinizdeki notlarda Wittgenstein, editörün yazdığı Önsöz'de de belirtildiği gibi, aynı zamanda yaşama da ilişkin olan estetik yargılarda(n), rüyalarda(n) ve dinsel inançlarda(n) ortaya çıkan felsefe (Wittgenstein'e göre dil) problemlerini, ikinci döneminin temel yapıtı olan Philosophical Investigations'ta ortaya koyduğu dil/felsefe görüşleri çerçevesinde tartışmaktadır. Ki bu dönemde Wittgenstein, ilk dönem felsefesinin temel yapıtı olan Tractatus L

20. Yüzyıl, psikolojik olguları niteleme ve açıklama, bu sayede insan zihnini anlama girişimleri bakımından zengindi. Bu projeler, çok büyük sayı oluşturan farklı kişiler tarafından üstleniliyordu. En önemlileri arasında Ivan Pavlov, Sigmund Freud, Alexander Luria, Ludwig Wittgenstein, Lev Vygotsky, Jean Piaget, Burrhus Frederick Skinner, Alan Turing, Noam Chomsky, Frederic Bartlett, Jerome Bruner ve James Gibson vardı. Bu kişilerin her biri, bireylerin doğası ve bilişsel ve duygusal yetenekleri konusunda a

İbn Atâullah el-İskenderî, daha çok Hikem adlı başyapıtıyla tanınan önemli bir sûfî. Hikem üzerine, birçok farklı dilde yazılmış seksenden fazla şerh, bu büyük sûfînin yüzyıllar boyunca coğrafî sınırları aşan etkisini gösteriyor. Şâzeliyye tarikatının ilk önemli klasiklerini de kendisine borçlu olduğumuz bu büyük arifin eserleri günümüzde, Doğu'da ve Batı'da adeta yeniden keşfediliyor. Elinizdeki çalışma, İskenderî'nin sınırlı kaynakta bize aktarılan hayatı hakkındaki bilgileri derlemesi yanında, eser liste

ean-Jacques Rousseau Plutark üzerine şunları yazar: "Bugün bile zaman zaman okuduğum az sayıda kitap arasında Plutark beni en sıkı kavrayan ve bana en yararlı olan yazardır. Çocukluğumda ilk okuduğum oydu, yaşlandığımda okuduğum sonuncu o olacaktır. Hemen hemen birşey kazanmadan okumadığım biricik yazardır." (Rousseau, Les reveries du promeneur solitaire, 4.) İlk kez İtalyanca'ya çevrilen Yaşamlar'ı Batı Avrupa Jacques Amyot'nun Fransızca çevirisi (1559) ile tanıdı. Thomas North'un İngilizce çevirisi (1

3 aylık düşünce dergisi Cogito, 20. yaşını filozofların filozofu Aristoteles'le kutluyor. Dergi, bahar aylarında yayımlanan Aristoteles sayısından sonra daha da hacimli ve kapsamlı bir Aristotelesçilik sayısıyla okurunu selamlıyor. Aristotelesçiliğin Eskiçağ, Hıristiyan ve İslam dünyasındaki seyri ve günümüze kadar nasıl evrilerek ulaştığı, etik ve siyasette, metafizikte, feminist teoride, Marksizm'de nasıl alımlandığı üzerine makalelere, kapsamlı bir Aristotelesçilik zamandizini ve Türkçede Aristoteles K

G.E.R. Lloydun Aristoteles düşüncesinin gelişimini ve yapısını serimlediği kitabı iki bölümden oluşuyor. İlk bölüm Aristotelesin entelektüel gelişiminin hikayesini anlatıyor. İkinci bölüm ise Aristoteles düşüncesinin ilgilendiği fizik, metafizik, psikoloji, etik ve politika gibi alanları ve bu düşüncenin temellerini açıklamaya çalışıyor. Ayrıca kitabın son kısımları Aristotelesin Avrupa düşüncesine etkisini kısaca özetliyor. Yalnızca temel kavramlara odaklanarak genel bir çerçeve vermeye çalışan eser, ayrıc

Edebiyat tarihimizin büyük simalarından Şemseddin Sâminin 1878lerde Emsâl adıyla kaleme aldığı bu eser, Vecize-Özdeyiş türünün seçkin bir örneği olup, Doğu-Batı filozof ve fikir adamlarının hikmetli sözlerinden oluşuyor. Edebiyatımızda bu esere benzer bir örnek Cenab Şehabettinin Tiryaki Sözler isimli eseri olup, üç yüz vecizeyi içerir. Elinizdeki eser ise hayat tecrübesinden alınmış yaklaşık üç bin vecize ve özlü söz içeriyor. Bazı konulardaki bilgilendirici açıklamalar, esere ayrı bir zenginlik ka

Kurtuluşa ermiş olan fırka adını verebileceğimiz o birkaç kişi, acaba nasıl adamlar imiş ki, böyle büyük başarıya ulaşabilmişler? Acaba kullandıkları silah ne imiş? O küçük fırkayı oluşturan adamlar: Kopernik, Kepler, Galileo, Newton, Bacon, Descartes, Giordano Bruno ve diğerleri gibi hakikatsever olan alimler, fen adamlarıdır. Papazların zindanlarına, işkencelerine, cellatlarına karşılık kullandıkları silah gözlem, deney ve ayrım gücü fabrikasının ürünlerinden olan ilimler ve fenlerden harcadıkları barut a

"Son sömestrede -felsefe tarihi için- Wsilhelm Leibniz felsefesi hakkında bir travil hazırlamıştım. Bunu -vaktin darlığı nedeniyle- Leibniz hakkında yazılmış küçük bir eserden, bir travil'den çalışmış ve aynı zamanda buna filozofun kendi metinlerinden bazı tercümeler de ilave etmiştim. Ancak müracaat ettiğim bu eser Leibniz'in felsefesini sistematik olarak göstermediği gibi, bazı yönleri de izaha muhtaçtı. Muhterem muallim Mehmed Emin Beyefendi bu konudaki mesaimi lütfen takdir buyurdular ve hazırladığım bu

Platon'un Parmenides başlıklı diyaloğunu felsefe tarihinin en önemli, en güç ve en ilginç yapıtlarından biri olarak görmek gelenekseldir. Olay kayıtlı entellektüel karşılaşmaların en büyüklerinden biri olarak da kabul edilir. Diyalog Eleatik Okulun iki önde gelen düşünürü olan Parmenides ve Zenon ile genç bir Sokrates arasında geçen bir konuşmanın anlatısıdır. Toplantının vesilesi Zenon'un Parmenides'in Monizmini onu çelişkilere ve saçmalıklara götürdüğü nedeniyle eleştiren Çoğulculara karşı Çokluğu savunan

Jean-Jacques Rousseau Plutark üzerine şunları yazar: "Bugün bile zaman zaman okuduğum az sayıda kitap arasında Plutark beni en sıkı kavrayan ve bana en yararlı olan yazardır. Çocukluğumda ilk okuduğum oydu, 977214634500yaşlandığımda okuduğum sonuncu o olacaktır. Hemen hemen birşey kazanmadan okumadığım biricik yazardır." (Rousseau, Les reveries du promeneur solitaire, 4.) İlk kez İtalyanca'ya çevrilen Yaşamlar'ı Batı Avrupa Jacques Amyot'nun Fransızca çevirisi (1559) ile tanıdı. Thomas North'un İngilizce

Günahım ağır ve isyanım büyük olduğu halde, ben yine beni yaratan rahman ve rahim Tanrımdan ümidini kesmiyorum. Bugün sarhoş ve sefil olarak ölsem bile, yarın o benim çürümüş kemiklerime elbette merhamet eder. İlim kitabından bir fal açtım. Ansızın halden anlar bir adam yüreği yana yana şunları söyledi: Kucağında ay gibi bir sevgilisi ve yıl kadar uzun bir gecesi olan o kimse ne bahtiyardır!

Bir zamanlar, filozof denildi mi, bundan, dinsiz, derbeder, serseri birtakım insanlar anlayanlarımız pek çok idi. Hamd olsun, şu ilerleme dönemimizde kadınlarımız dahi şimdi bunu anlıyorlarsa da, meşhur filozofların biyografilerine dair kısa pasajlar yazarak namlarını bu zamana kadar bırakmış olan filozoflara dair biraz bilgi vermek istedik. Pek eski zamanlardan beri Babil, Hint ve Mısır´da hikemi ilimlere revaç olup, ancak oralardaki hikemi ilimler layıkıyla alema yayılamamıştır. Hikmeti dünyaya yayan, Yu