İnsan düşünen bir canlıdır, düşünmenin vasıtası ise kavramlardır. İnsanların kavramlara yüklediği anlamlar hem bireysel hem de toplumsal hayatı doğrudan etkileyen sonuçlar doğurabilmektedir. Özellikle din söz konusu olduğunda, ister inansın isterse inanmasın, birey, sahip olduğu kavramsal şema üzerinden dünya görüşünü ve yaşam tarzını inşa etmektedir. Eşyanın tabiatı gereği, aynı toplumda yaşayan insanlar farklı dini anlayış ve yorumlara sahip olabilirler. Toplumun değişik kesimleri arasında ortaya çıkan fa

Fıkıh usûlü, müslüman aklını temsil eden yüksek bir bilgi alanıdır. Değer/hükümolgu ilişkisinin, müslüman aklında nasıl kurulduğunu görmek, kelâmla birlikte, fıkıh usûlünü kavramakla mümkündür. Fıkıh usulünün, bildirmeli önermelerden oluşan yapısı yanında, diğer İslâmî bilgi alanlarından bir farkı da, onun, beşerî davranışlar bağlamında değer-olgu ilişkisini tanımlayıcı niteliğidir. Fıkıh usûlü, hem bilimsel bir faaliyet alanı hem de şer'î amelî hükümlerin elde edilmesinde başvurulan bir kaynak ve yöntem ku

Mûsikî, toplumların ulaştıkları medeniyet ve kültür seviyeleri ile benzer bir seyir arz etmektedir. Bir topluma ait mûsikî, onun kültürel ve medeni gelişimiyle ahlâkî durumu hakkında da ipucu verir. İslam toplumlarının oluşturduğu mûsikî kültürü de böyledir. Bu sebeple kulağına okunan ezân-ı Muhammedî ile dünyaya gelen bir mümin, buradan salât ü selâmlarla uğurlanır. Mümin, dînî mûsikîmizin iki önemli formu arasında geçen ömrü boyunca Kur'ân tilâveti başta olmak üzere duâ, zikir ve tesbîhât şeklinde mûsikî

Din, sanat, bilim ve ahlâk gibi fenomenler insan bilincinde bir bütün olarak yaşanmaktadır. Din ile sanat bazen biri diğerine baskın olarak devamlı birbirinden etkilenmiştir. İslam dini ve sanatı için de bu böyledir. Bölgesel farklılıklar ve çeşitli dönemlerde farklı yaklaşımlar olsa da tarih boyunca Müslümanların sanata yaklaşımı İslam akaidi çerçevesinde olmuştur. İslam sanatının mahiyetini ortaya koymak, İslam kültürünün manevi kök ya da dayanaklarını anlamanın önemli bir yoludur. Zira İslam sanatının ka

Tefsirlerin telif sürecinde birçok bağlam olup bu gerçeği bir müfessirin hayatı, eserleri ve tefsiri üzerine yapılan derinlikli çalışmalarda tespit etmek mümkündür. Günümüzde İslâmi ilimler çerçevesinde yapılan tefsir çalışmalarının gerek telif gerekse tercüme olsun güçlü bir kitabiyat/literatür oluşturduğu söylenebilir. Ancak İslam kültür tarihinin içerisinde Tefsir Tarihi'nin geniş, yaygın bir araştırma alanına sahip olduğundan hareketle, yeni bir perspektiften Tefsir Tarihi'ni incelemek bir gereklilik ol

Din Eğitimi, en genel ifadesiyle, bireyin dinî davranışlarında kendi istek ve iradesiyle gerçekleştireceği kalıcı değişiklikleri kılavuzlamaya katkı sağlayan bir süreçtir. Bu süreç aile, okul, sosyal çevre gibi çeşitli ortamlarda, planlı ya da plansız olarak gerçekleştirilmektedir. Bu kitap, söz konusu gerçekleştirilme biçimlerini, yöntemlerini, din eğitiminin gelişim seyrini ele alan ve bundan sonra olması muhtemel gelişmelere de işaret eden çeşitli makalelerden oluşmuştur. Yazarlar makalelerini, daha çok

İlk olarak Arap(lara) Yarımadasına gelmiş olan İslam'ın evrensel bir din oluşu, bütün dünyaya yayılmasına sebep olmuştur. İslâm'ın yayılması ve taraftar bulması büyük bir hızla gerçekleşmiş, Arapların dışında Türkler ve Acemler/İranlılar, Müslümanlığın cihanşümul bir inanç sistemi haline dönüşmesinde önemli roller oynamışlardır. Dolayısıyla Haçlı Seferleri, Moğol İstilası gibi Ortaçağın küresel hareketleri, Türklerin çevresinde gelişme göstermiş büyük ölçekli tarihi olgular olarak görülmelidir. Türklerin M

İslam Medeniyeti dünyadaki hakim medeniyetler içerisinde köklü bir geçmişe sahip olup günümüzde de etkin ve yaygın bir medeniyettir. İslam dininin Kur’an-ı Kerim’de belirlenen ilkeleri ve Hz. Muhammed(sas)’in bizzat uygulamalarıyla ortaya koyduğu tecrübe üzerinde kurulan İslam medeniyeti, medeniyetin temel kurucu unsuru olan insanı ahsen-i takvim / mükemmellik mertebesine ulaştırma idealindedir. İslâm’ın bütün öğretilerine / emir ve yasaklarına dönemsel uygulamalar vs. demeden hayatında yer verip yaşatan he

Günümüzde çeşitli dinlere mensup insanlar arasındaki ilişkiler geçmişe oranla daha da yoğunlaşmakta, toplumlar arası çok yönlü münasebetlerde din, inanç ve kültür önemini korumaktadır. Dini açıdan öteki hakkındaki doğru bilgi ve algı günümüzde daha da önem kazanmıştır. İnsanlığın ortak problemlerine birlikte çözüm arama gayretlerinin amacına ulaşabilmesi de diğerleri hakkındaki doğru bilgiye ve algıya bağlıdır. Aynı şekilde dinler arası ilişkiler alanının sağladığı bilgi ve tecrübe söz konusu ilişkilerin kö

Allah'ın sürekli müşâhede edilmesini öngören sûfîler, insanın çok ötesindeki bir Allah tasavvuru yerine insanın Allah karşısındaki durumunu ön plana çıkarmışlardır. Kabz-bast, vecd, cem'-fark, fenâ-bakâ, gaybet-huzur, tecellî, mükâşefe, müşâhede, kurb-bu'd, hakka'l-yakîn gibi kavramlarla bu anlayışı yansıtmışlardır. Tasavvuf ilminin hem hareket hem de vusûl noktasını kelime-i tevhîd olarak anlamak, tasavvuf ilmini tasavvufî metod ve terbiye sistemi içinde bir tevhîd ilmi olarak tarif etmek mümkün görünmekte

İslam’da inanç ilkesi olarak belirlenen şey, doğruluğuna inandığımız bir şey değildir; aksine doğru olduğu için inandığımız şeydir. Bu anlamda bir şeyin varlığı (hakikat) önce, bu varlığa ilişkin bilgimiz/doğrulamamız ve inancımız sonradır. Bu, gerçeklik (hakikat) ile doğruluk (sıhhat) arasındaki farktır. Gerçeklik varlıkla, doğruluk ise gerçekliğe ait bilgimizle ilgilidir. İnsanın zihnindeki bilgisel kesinlik de, varlık ve bilgi arasındaki tam örtüşmeden ortaya çıkar. Bu örtüşmeyi sağlamak inanç ahlakı ge

İslâm Felsefesi, düşünce tarihinin yaklaşık dört beş asır boyunca hükümranlığını üstlenerek tartışmasız bir şekilde hem Batı, hem de Doğu'ya derinden tesir etmiş bir felsefe geleneğini, insanlığa sunmuştur. Felsefe ve aklî düşünce alanında ulaşılan birikim ve ortaya konan külliyât, İslâm dünyasına altın çağını yaşatmıştır. Bunun neticesi, -Gazâli'ye kadarki dönem için - Bağdat merkezli Abbasî Medeniyetinin uygarlık sahasına çıkması ve gelişimi olmuştur. Fikir tarihinin en önemli kesitlerinden birini temsil

Halk İnanışları, bir milletin veya toplumun kendi ana kültürleri yanında karşılaştıkları farklı din, inanç ve kültürlerden de etkilenerek ortaya çıkan inanışlardır. Kültürün önemli bir parçası olan bu inanışlar, halkın dindarlık anlayışında farklı düzeyde ve içerikte kendisine yer bulabilir. Halkın kutsallığına inandığı her nesne halk inanışlarının inceleme konusudur. İnsan yaşamının doğum, evlilik ve ölüm gibi hemen her dönemi kendine özgü uygulama ve inanışlara sahne olur. Kutsal zamanlar, ziyarete konu k

Türk kültüründe renkler başlı başına bir evrendir. Bu evrene ait renkler cümbüşü, günlük konuşma dilinden sanatın her şubesinde yükselmiş abidelere kadar hemen bütün ufuklarda ışıldar durur. Renk isimlerinin oluşturduğu söz varlığımız, ancak köklü ve büyük kültürlerde görülebilecek genişliktedir. Öyle ki yalnızca renk sözcüğü ile türetilmiş deyimler bile, usta şairlerin dilinde ölümsüz dizelere dönüşebilmektedir. Bütün bir hayatı, Câhildim dünyanın rengine kandım dizesiyle özetleyen şairin duyguları, başka

Eskiçağ Tarihi, M.Ö. 3. bin yıldan MS 7. Yüzyıla kadar olan zaman dilimi içinde, en genel hatlarıyla, Akdeniz ve Önasya kültür çevreleri ve bu kültür çevreleriyle doğrudan ilişkisi olan komşu bölgelerin yazı ile başlayan en eski devirlerinden, Roma'nın Akdeniz'de kurduğu siyasal coğrafyanın çöküşüne ve Avrupa Ortaçağı'na kadar olan süreyi kapsamaktadır. Bu disiplin kapsadığı zaman diliminin genişliği, coğrafyasının büyüklüğü ve coğrafyası üzerinde yaşamış insanların çeşitliliği nedeniyle Eski Batı ve Eski D

Çağatay edebiyatı ve dili Türk kültürünün önemli bir alanını oluşturur. Orta Asya Türklerinin müsterek edebi dili olan Çağatay Türkçesini anlamak ve bu dille eser vermek isteyenler için öteden beri çeşitli dilbilgisi kitapları ve sözlükler hazırlanmıştır. Elinizdeki eser de bu maksada uygun olarak Çağatay Türkçesinin söz varlığının bir bölümünü içeren manzum bir sözlüktür.

Dinî konulara felsefî açıdan yaklaşmayı ve değerlendirmeyi amaç edinen din felsefesi günümüzde önemi gittik çedaha fazla hissedilen bir felsefe disiplinidir. Felsefe tarihi açısından bakıldığında din felsefesinin ele aldığı birçok konuneredeyse felsefenin ilk dönemlerine kadar gerilere gider.Diğer taraftan ele alınan bu konular başta teizm olmak üzere dinler açısından da hayatî bir öneme sahiptir. Din, bilim ve felsefe arasındaki ilişkinin modern zamanlarda daha da tartışmalı bir hale gelmiş olması da din

İlahiyat alanında özellikle lisans öğrencilerine hitabeden kitaplarla son yıllarda daha sık karşılaşılır oldu. Öğrenci sayımızdaki artışın yanı sıra öğrencilerin ilgi alanlarındaki çeşitlenmeler bu türden 'başucu' kitaplarını önemli kılmaktadır. İlahiyat eğitimi alan gençler bu kitaplar sayesinde ilgi alanlarını belirlerken zaman kaybetmeyecek, merak ettikleri sahaların kabaca içeriklerini daha rahat öğreneceklerdir. Bütün bunlara Türkiye'nin kesintisiz altmış seneyi aşan ilahiyat tecrübesi de eklenince

Düşünce tarihi, bir anlamda insanlığın tarihidir. İnsanlığın ortaya koyduğu medeniyetler, bu düşünce ve felsefe birikiminin verimli neticeleri olarak ortaya çıkarlar. Hâkim ve baskın görüş olarak ileri sürülen tez; maalesef felsefe ve hikmetin kaynağını sürekli Batı'da, daha doğrusu Antik Yunan'da arama çabası içerisindeki anlayıştır. Son yıllarda bu doğmatik tabu, artık yerini daha bilimsel bir temelle hareket eden başka görüşlere terk etmektedir. Artık bir kısım Batılıların da söylediği gibi, Hint, Mısır