Ünlü Osmanlı denizcisi ve coğrafyacısı, Kitab-ı Bahriye’nin yazarı Pîrî Reis’in 1552’de 850 asker, 30 kadırga ve kalyonla Süveyş’ten yola çıkıp Hürmüz’ü kuşatması hakkında ayrıntılı bilgisi olanımız pek azdır. Tarih kitaplarımızın Osmanlı donanmasının Kızıldeniz’de ve Hint Okyanusu’nda Portekiz donanmasıyla karşılaşmalarını, Osmanlı tüccarının bölgedeki ticaret ağı için Portekizlilerle çekişmesini yazdığı pek nadirdir. Güney komşularımıza, Arap dünyasına ilişkin tarihsel coğrafya bilgisinin Türk tarihçiliği

Kimdi Osmanlı? Günümüzden baktığımızda Osmanlıları nasıl tasvir ediyoruz? Osmanlı sultanı kendini nasıl tanımlıyordu? Mora yarımadasındaki veya Basra eyaletindeki değişik kökenden gelmiş ama Müslümanlaşmış, Türkçe’yi öğrenmiş ve Türkçe yazmış yönetici sınıf ya da Türkçe bilmeyen ve farklı etnik kökenden gelen Müslüman ya da Hıristiyan köylü için ortak bir tanım getirilebilir mi? Fatih Sultan Mehmed “Sultanü’l-Berreyn” ve “Hakanü’l-Bahreyn,” yani iki kıtanın ve iki denizin hâkimi unvanlarının yanına “Kayser-

Son yıllarda tarih bilgisi dalının olağanüstü bir ilgi gördüğünü söylemek sır değil. Ancak bu ilgi, tarihçiliğin kendi bünyesinde / yolunda geliştidiği konu ve yöntemlerde işlenmiş alan olmaktan çıktı. Politik söylemlerde fazlasıyla yer aldı; medya dünyasında cesaretle(!) yön verildi; yaygın / vulgarize tarihçiliği de aşan yayın ve söylemlerle kolayca kullanılabilir ve istismar edilir bir duruma getirildi; müşterisi çoğaldı. Okul kitaplarında iktidarın dayanak aradığı biçimlere sokuldu; medyada savaş narala

Bu kitap, yönetim merkezlerinden binlerce kilometre uzaklıktaki Hint Okyanusu'nda kapışan zaman zaman anlaşma yolları da arayan iki İmparatorluğun yayılmasını, o yöndeki stratejisini ve çevresindeki yapılanmasını konu eden çalışmaların bir bileşiminden oluşmaktadır; Salih Özbaran'ın 1960'lı yıllardan beri sürdürdüğü incelemelerin esinlendirdiği yansımalardır. Tarihleri daha çok din merkezli düşmanlık üstüne kurgulanmış olan Osmanlı ve Portekiz İmparatorluk'larının yöre halklarına karşı benzer tarafları ve

8 Temmuz 1497´de Vasco da Gama kaptanlığında Lizbon´dan yola çıkan küçük bir filo, bir yıl sonra, 20 Mayıs 1498´de Kalikut´a, Hindistan´a ulaştı. 1517 yılında ise Yavuz Sultan Selim´in orduları Kahire merkezli Memlûk devletine son verdi, Kızıldeniz´i ve İslam´ın kutsal topraklarını egemenlikleri altına alarak Hint Okyanusu kıyılarına dayandı. Portekizliler Hint Okyanusu çevresinde kurdukları hâkimiyetle, Doğu Akdeniz üzerinden geçen ticaret yollarını engellemiş, Asya´nın değerli mallarını okyanus yoluyla, G

Bilimsel anlamda, tarihi kendi otonomisi içinde düşünüp ona şekil vermek isteyenler -tarihçiliğin kendilerine sunduğu çağdaş yaklaşım, kuram ve genellemelerin göstergeleriyle, ayrıcalıklarıyla ve yetkileriyle- daha ziyade uzun vadeli oluşumları düşünerek onu bilimsel dile dökerler, kimi zaman da edebi yanına ağırlık vererek daha okunabilir hale getirirler. Ancak, tarihi başka niyetler için kullanmak isteyenler, bilerek ya da safça istismar edenler,akademisyenlerin geçtiği yollardan geçmezler. Bilerek ya da