İnsan, yeryüzüne gelişi itibariyle ve yaradılışı gereği kendini ve toplumu inşa etmekle görevlidir. Asil fıtratına bağlı kalır, özüne sadık bir hayatı seçerse övülmüşlüğünü haklı çıkarır. Fakat bunun tersine fıtratına ihanet eden, hem maddi hem de manevi olarak özünü hunharca tüketen bir hayatı seçerse efsel-i safilin'e, yani yaradılış itibariyle kendinden daha alt seviyede bulunan hayvanlardan bile aşağıya düşer. Bu iki kutbun arasında doğru seçim yapmak işi, bütünüyle insan iradesine dayandırılmıştır. Bu

İranlı yazar Câhız'ın nüktedan bir üslupla kaleme aldığı Cimriler kitabı, konusu itibariyle sadece Şark klasiği değil, dünya klasiği olma vasfını da taşıyor. Câhız, felsefenin ve mizahın gücüyle cimrilik ve tutumluluk arasındaki ince çizgiyi halktan verdiği misallerle anlatıyor. Cimrilik üzerine yazılmış ilk eser unvanını taşıyan bu başyapıt, günümüz okurunu da kendiyle yüzleşmeye davet ediyor.

Arap edebiyatçılarının ve Mu'tezilî din bilginlerinin önde gelen simâsı olan Câhız'a ait Saray Âdâbı başlıklı eser devlet başkanlarının yaşamları söz konusu olduğunda mahrem olarak nitelenmesi mümkün olan ve hakkında geniş bilgiler elde etmenin pek de imkân dâhilinde olmadığı bir kesite odaklanmaktadır. Eserde halife/hükümdarların gündelik yaşamları ve özellikle eğlence hayatlarına yer verilmekte; yöneticilerin huzuruna çıkma yetkisi bulunanlara bu çerçevede bir davranış rehberi sunulmaktadır. Dört halife