Bu ünlü hikâyenin, Hayyın varoluşu ve tekâmülü çizgisinde, insanın tarihini özetlemekte olan ince anlatım tarzı, bizi Hayyın şahsında başka bir şeyleri de temsil ettiği konusunda ikna etmelidir. Yalnız başına yaşadığı adada Âdeme benzeyen konumu, ateşin kâşifi olarak üstlendiği Promoteus rolü, ilerleme kaydetmesi ve sapması, ateşle zekîce tecrübelere girişmesi ve ondan bir parçayı kavramaya çalışması, onun insanoğlunu sembolize ettiğini göstermektedir. Çünkü o da ilk insan gibi her şeyi kendi başına keşfetm

İbn Sînâ felsefesinin özeti olan el-İşârât ve't-Tenbîhât, bir açıdan onun felsefesine giriş olarak nitelenebilecek bir eserdir. İbn Sînâ, Müslümanların çeviriler vasıtasıyla karşılaştığı felsefî mirası bir kitap külliyat başlığı altında telif ve tasnif eden ilk filozoftur. Bu sebepledir ki felsefî birikim islam toplumunda eğitim ve öğretim yapılabilir bir niteliğe İbn Sînâ'nın eserleriyle kavuşmuş ve el-İşârât kitabı da geniş felsefî koleksiyonun temel disiplinlerini içeren üst düzey bir özetleme tarzında k

Yorum Üzerine, el-İbâre, Aristoteles'in mantık külliyatının ikinci kitabı olan Peri Hermenias'a denk düşmektedir. Peri Hermenias Yunanca'da Yorum Üzerine anlamına gelir. el-İbâre ismi ise Peri Hermenias'ın Arapçaya lafzî olarak tercümesidir. Kitap, bütün yönleriyle önermeleri incelemektedir. Bu bakımdan önermenin temel unsurları olan isim, kelime (fiil) ve harfin ve hüküm bildiren bir söz olarak haberin tanımları değerlendirilmekte; önermeler arası ilişkiler ve önerme çeşitleri incelenmekte; Aristoteles Yo

Şifa külliyatı İbn Sînâ'nın kendisinden önceki meşşai felsefe okulunun geleneklerini dikkate alarak yazdığı bir eserdir. Bu nedenle Porfiryus tarafından Aristoteles'in Kategoriler kitabına giriş olarak yazılan ve o­ndan sonra gelenek haline gelen İsagoji yazımını devam ettirmiştir. İsagoji Yunanca'da 'Giriş' anlamına gelir ve Arapça'ya yine aynı anlama gelen 'Medhal' kelimesiyle çevrilmiştir.Porfiryus, Aristoteles'in başta Topika (Cedel) ve Metafizik olmak üzere çeşitli eserlerinde yaptığı açıklamalardan h

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sina'nın Topikler (Cedel) başlığını taşıyan bu eseri, filozofun eş-Şifa isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin mantık bilimleri alanındaki altıncı kitabıdır. Mantığın beşinci kitabı olan II. Analitikler'e kadar olan kitaplarda 'mantığın genel ilkeleri', 'mantıksal/zihinsel kategoriler', 'terimler ve önermeler' ve mantıksal kıyas gibi konuları inceleyen İbn Sina, II. Analitikler'de ilkeleri, şartları ve çeşitleriyle 'burhan/kesin bilgi teorisini' işlemektedir. Burhan (II. A

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sînâ'nın Sema ve Âlem başlığını taşıyan bu eseri, filozofun eş-Şifâ isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin Doğa Bilimleri alanındaki ikinci kitabıdır. Bu kitabında filozof, dört unsurun (toprak, ateş, hava ve su) dışında beşinci yalın unsura sahip olan semavi cismin hareketini ele almaktadır. Buna göre bu beşinci yalın unsur, yalın olduğundan dolayı, doğal döngüsel harekette bulunmakta ve âlemin merkezi konumundaki yerin üstünde hareket etmektedir. Sema ve Âlem'de İbn Sînâ

Sofistik Deliller, es-Safsata, Aristoteles'in Mantık (Organon) külliyatının altıncı kitabı olan Sophistici Elenchi'ye denk düşmektedir ki anlamı sofistik delillerin çürütülmesidir. İbn Sina ise konu olarak buna karşılık gelen elinizdeki kitabı Safsata olarak adlandırmıştır. Aslen filozofluk taslayan Sofist'lerin ileri sürmüş oldukları delillerden ve onların delillendirme tarzlarından adını alan 'Sofistik Deliller' kitabında İbn Sina, bu delillerin kuruluşunu, lafızda ve anlamda bulunan yanılgı ve yanıltmala

Analitikler, diğer adıyla Kitâbu'l-Burhan, Aristoteles'in Mantık (Organon) külliyatının dördüncü kitabı ve felsefe tarihinin de ilk bilgi kuramı kitabı olan Analytica Posteriora'ya denk düşmektedir. 'Burhan' ise kesin kanıt anlamına gelen 'apodeiksis' kelimesinin Arapça'ya tercümesidir. İbn Sînâ kitapta kesin kanıtın nasıl elde edileceğini, onun ilkelerini ve çeşitlerini, kesin kanıtlara götüren yöntemin ne olduğunu ve doğru çıkarımlara vardıran doğru öncüllerin tümelliğini, zorunluluğunu, nasıl kurulması g

Felsefe tarihinin 'Büyük Üstadı' olarak tanınan Ebu Ali İbn Sînâ, Şifâ Külliyâtı'nın ikinci kitabı olan Kategoriler isimli bu eserinde büyük ölçüde Meşşâî geleneği izleyerek Aristoteles'i şerh etmektedir. Bilindiği gibi insan zihninin söz söyleme kapasitelerini sistemli bir bütünlük içinde ortaya koyan Aristoteles, Kategoriler kitabında 'varlık' anlayışının bir gereği olarak, bütün varlıklar için kuşatıcı olan en genel söylenenleri/yüklenenleri incelemektedir. Bir felsefî yöntem olarak şerh geleneği içinde

Bütün zamanların en önemli düşünürlerinden İbn Sina'nın Hayy bin Yakzan'ı birtakım remzlere başvurarak sembolik bir hikâye şeklinde kaleme aldığı bir eser. Görünüşler âleminin arkasındaki temel ilkeleri araştıran bu eser, bir Keşifler kitabı olmakla birlikte, İbn Sina'nın çağına kadar ki kozmoloji, ruh ve hayat hakkındaki telâkkileri anlamak bakımından da ayrı bir öneme sahip. Doğu felsefe geleneğinde ilk kez böyle bir felsefî hikâye yazmış olan İbn Sina, kendisinden sonraki İbn Tufeyl, Nasirüddin-i Tûsî, Ş

Şifa kitabının içeriğinin tanıtılması İlimler ve mantık Mantığın konusu Mantığın yararı Tekil ve bileşik lafzın tarifi Tekil tümel lafzın beş kısma ayrılması Tür resimlerinin eleştirisi

Zamanlar üstü bir açık oturum sanki. Zamanlar üstü çünkü sohbet bir avlu sessizliğinde akıyor, temiz su kadar berrak; hakikatleri konuşuyorlar. Üstelik sohbete katılanlar aynı zamanı ve mekânı da paylaşmıyor! İki büyük isim arasında geçiyor konuşma. İbn Sina tembih ediyor, işaret ediyor, nasihat veriyor. Gerçeğin özünü süzüyor, kelimelerin inceliklerinde hikmetlerin değerlisini lokma lokma yediriyor. Fahreddîn Râzî ise bunları daha iyi anlayabilmemiz için açıklıyor, detaylandırıyor. Konular da alabildiğine

Felsefe, insanın doğa içinde kendi farkına varma süreciyle paralel giden uzun ve çetrefilli tarihinde, pek çok tanıma konu olmuş, farklı dönemlerde yeni tanımlar ve işlevler kazanmıştır. Bu tanımların en eskisi ve felsefeye adını vermesi bakımından da en meşhuru, insanın evrendeki konumunu, çaresizliğini, yalnızlığını, yetersizliğini, bir anlamda da trajik kaderini dile getirir: hikmeti sevmek. Eski Yunan’da bilgi ve hikmetin tanrılarda bulunduğuna ve hikmete sahip olmanın Tanrılara özgü bir hak olduğuna in