"19 Haziran 1913 sabahı Karadeniz gemisi, akşama doğru da Gülcemal vapuru Seman iskelesinden hareket ettiler. Ben de Gülcemal vapurundaydım. Batı Rumeli'de beş yüz yıllık Türk hâkimiyetine veda ettik. Güneş batarken Arnavutluk kıyıları da yavaş yavaş gözümüzün önünden siliniyordu. Atalarımızın asırlar boyunca kanlarıyla suladığı, eski ve yeni şehitlerimizin gömüldüğü vatan parçasının terk edilmesi kalplerimizde giderilemeyecek acılar, hasretler meydana getiriyordu.." Balkan coğrafyası tarihinin dönüm noktal

Mareşal Fevzi Çakmak'ın süreli yayınlarda kalan, kitaplaştırılmamış hatıraları Rumeli'deki son Osmanlı demlerini ve sonrasında Cumhuriyetin ilk yıllarını kapsıyor. Rumeli safahatı askerlik vazifesi dolayısıyla Rumeli'nin elimizden çıkış sürecine tanıklık etmiş bulunan Mareşal Çakmak'ın daha önce kitaplaşmamış hatıratının ana bölümüdür ve sağlığında; Cumhuriyet Devri hatıraları ise ölümünden sonra gazetelerde tefrika edilmiştir. İki cilt olarak düzenlenen hatıratın 1. Cildi Mareşal'in çocukluk yıllarından ba