Şehir kavramı çoğu zaman medeniyet/uygarlık kavramıyla birlikte anılır; şehirlileşme vemedenileşme kavramları da benzer çağrışımlara ve anlamsal örüntülere sahiptir. Şehirlergeçmişten geleceğe ait oldukları medeniyetlerin maddi ve manevi değerlerini yansıtırkençoğu zaman içlerindeki abidevi eserlerle temsil edilir. Türk edebiyatının zirve şahsiyetleriYahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Hamdi Tanpınar da şehirlerin portresini medeniyetle, 'kendilik bilinciyle', anneyle, sevgiliyle, vatanla, yoğurarak tamamlarlar. H

İsmail Safanın Mülâhazât-ı Edebiyye adlı eseri Türk tenkit tarihi içinde önemli bir yere sahiptir. Yazar daha önce Maarifte Mülâhazât-ı Edebiyye başlıyla yazdıklarını daha sonra kitap olarak yayımlar. İsmail Safa bu eserinde sanatın kökeni, sanatkârda bulunması gereken özellikler, üslup ve inşa gibi bahisler üzerinde durarak edebiyata ilişkin kişisel görüşlerini öznel yargılardan kaçınarak ifade eder.

Aka Gündüzün yaşadığı dönem bir devletin yıkıldığı, yeni bir devletin kurulduğu, imparatorluktan milli devlete geçişin yaşandığı dönemdir. Bu dönemde toplum savaşlar dolayısıyla büyük sarsıntılar geçirmiş, değerlerde önemli yozlaşma ve çözülmeler olmuştur. Yaşadığı dönemin meselelerini dikkatle izleyen Aka Gündüz, bu meseleleri sadece tespit etmekle kalmaz, çözüm tekliflerinde de bulunur. Mağdur kadın ve çocukların sorunlarına eğilir ve onlar adına çözümler üretir. Aka Gündüzün eserleri estetik açıdan çok f