Cumhuriyet tarihinin en uzun süreli eğitim bakanı Hasan Âli Yücel hakkında etraflı bir biyografi. Yücel'in özdeşleştiği etkili bakanlık icraatı, başta hümanist kültür mirasıyla ilgili çeviri seferberliği ve Köy Enstitüleri tecrübesi, kitabın uzun bir bölümünü oluşturuyor. Fakat sadece o değil. Yücel'in milliyetçilik anlayışı, Kemalizm yorumları, dindarlığı anlama ve yaşama biçimi, geniş yer tutuyor. Bu arada onun üslûbuna ve meşrebine özel bir ilgiyle eğilerek... Hasan Âli Yücel'in düşman imgesi olarak, ant

Yugoslavya sosyalizmi, İkinci Dünya Savaşı sonrasının dünyasında, aynı toplumsal ve siyasî sistematiğin kutuplaşmış uçlarına dönüşmeye yönelen kapitalizm-reel sosyalizm geriliminde üçüncü yol arayışına girenler için bir umut ışığı, önemli bir tecrübe gibiydi. Yugoslavya'nın federal yapısı, millî meseleyi, üniter millî devlet sisteminden de Sovyetik merkeziyetçi çokuluslu imparatorluk sisteminden de farklı, milliyetçilik dışı bir üçüncü yoldan çözmüş görünüyordu. 1990'lara girerken, Yugoslavya'nın sunduğu üç

Oyunlar oynuyoruz. Üçüncü kez üzerinde kucaklaşabileceğimiz ve gözyaşları içinde sözbirliği, kardeşlik, birlik için yemin edebileceğimiz yıkıntıları hazırlıyoruz... Bugünkü Bosna gibi bir memlekette nefret etmeyi bilmeyen ya da çok daha zor olanı, nefret etmeyi bilinçli olarak istemeyen, bir yabancı gibidir, düşmandır ve kimi zaman da işkence edilendir... Drina Köprüsü romanıyla bilinen Bosnalı yazar İvo Andriç'in 1920'lerde kaleme aldığı notlarından

Yerli ve millî... Yeni Türkiye... Benim esnafım... Kimse kusura bakmasın... Büyük resmi görmek... Fıtrat... Algı operasyonu... Ölü ele geçirme... Hassasiyetlerimiz... Hegemonya... Samimiyet... Hayırlı olsun... Sıkıntı yok... Paralel... Herkesi kucaklamak... Kadim... Medeniyet denen... Kurumları yıpratmak... Restorasyon... Marjinal... Fitne... Sadakat... İtibar... Çift başlılık... Durmak yok... Sen kimsin... Biz, yaparız!... Gereği yapılır... Bedel... Kurunun yanında yaş... Manidar... Üst akıl... İltisak...

Cereyanlar, Türkiye'de siyasî ideolojilerin özelliklerini; birbirlerini etkileme ve birbirlerinden etkilenme süreçlerini; cereyanlar içindeki figürlerin ideolojik seyahatlerini; muarız bellediklerine dair kurguladıkları dili; ideolojileri popülerleştirme tekniklerini ve siyasî ideolojilerin gündelik hayatta nasıl karşımıza çıktıklarını ustalıkla işlenmiş bir biçimde gözler önüne seriyor. Tanıl Bora, cereyanları şu başlıklar altında tartışıyor: Geç Osmanlı Zihniyet Dünyası, Batıcılık, Kemalizm, Milliy

Tarihimizde pek çok örneği bulunan, bugün de gayet olağan bir şekilde sürüp giden linçler silsilesi, Türkiye'de sürekli bir linç rejiminin var olduğunu düşündürüyor. Hepsinin bahanesi ya da hedef aldığı kesimler, isimler birbirine benziyor. Bunlar eskiden azınlıklar, daha yakın zamanda Aleviler, komünistler olurdu; 2000'lerde, PKK'yı bahane ederek Kürtlere yöneldi. Linçleri besleyen tarih anlatısı, millî eğitimden itibaren resmî ağızlarca yaygınlaştırılan düşmanca ırkçı-etnisist söylemler barındırıyor. Yaşa

?Solda ric'at sürüyor. Mağlubiyet hissi derinleşti, neredeyse kanıksandı - ama açık yürekli bir muhasebesinin yapıldığını söylemek zor. Sağcılığın ve kapitalizmin kötülüğü, solda durmak için yeter şart, birçokları için. Bazen biraz inadına, namus belâsına. Sahiden de yeter şart olabilir, ona şüphe yok. Mızmız olsa bile, ?yapıcı' olmasa bile, sol itiraz, vicdanın sesidir. Fakat solun, sosyalizmin, dünyayı değiştirmek derdi var. Bunun bir parçası da kendini değiştirmektir. Sosyalizmin zengin mirasının nadide

Sadece imparatorluğun kaybıyla telif edilmek üzere değil, resmen devletin beka aracı olarak istihdam edilen Türk milliyetçiliği, gündelik hayat içinde nüvelenen yeni biçimleriyle, mutasyonlarıyla tanınmış varlığını pekiştiriyor, akışkanlaştırıyor. Tanıl Bora Medeniyet Kaybı'nda, milliyetçiliğin cumhur ve cumhuriyet fikriyle kurduğu ilişkiyi, cumhuru yalnızca bir kütle kabul eden, cumhuriyetin fikri değerlerini değil şekli ayrıntılarını yücelterek kütle kabulünü ve arzusunu süreklileştiren yönlerini ele alıy

Sünneti, dişçiliği çoktandır erbabına devretti ama saç-sakal hâlâ onda. Berberlik, en eski mesleklerden biri. Esnaf-zanaatkârlığın son kalelerinden biri belki de. Kimi ketum bir sırdaş, insan sarrafı, kimi ayaklı gazete, kimi nabız şerbetçisi, hafif palavracı... Berberin şahsiyeti nasıl olursa olsun, sosyal işlevinden de bir şey kaybetmiyor. Berber dükkânı, mühim bir sosyal ortam, bir sohbet meclisi. Bir erkek mekânı... Bir Berber Bir Berbere...'de berberliğin sosyal tarihiyle, berber hatıralarıyla, berber

Sayfiye, vaatlerle, ümitlerle dolu bir kelime. Yıl boyu özlemi çekilen bir zaman: sayfiye hayatı. Ömür boyu uğruna didinilen hayal: sayfiyede bir yer. Osmanlıdan günümüze, adım adım, Türkiyede sayfiye kültürünün gelişmesinin tarihi... Edebiyatta sayfiyenin sıcaklığı ve serinliği... Türlü çeşitli sayfiye mekânları: Devletin sayfiyesi/Sayfiyedeki başkent: Yalova... Turizmin eski yıldızı Erdek, yeni yıldızı Belek... Yavaşlığın huzuru: Bozcaada... Diyarbakırlıların sayfiyesi: Hazar Gölü... Karadeniz sayfiyesi:

Simon Kuperin Futbol asla sadece futbol değildir şiarı bize çok rehberlik etti ama oyunun yitişine karşı, bazen artık Futbol sadece futboldur, diyesimiz geliyor. Böyle diyor, elinizdeki kitabın yazarı-çizeri. Fakat futbol sadece futboldur derken bile, yeşil sahayı sınırlayan çizgilerin içinde oynanan topla bırakamıyoruz işi. Çünkü bir futbol maçı oynanırken, o maçtaki her futbolcunun, her hakemin, teknik direktörün, o maçı seyreden, yaşayan her taraftarın o 90 dakika boyunca kendi hikâyesi yazılıyor. Tribün

Tren, yalnızca yolcuları taşımaz kuşkusuz; irili ufaklı belirtiler de trenle taşınır. 12 Eylülün Karsa trenle taşındığını görebiliyorduk; vagonlardan askerler iniyor, iner inmez içtima ediyorlardı. Yol kenarında oynayan çocuklara göz kırpanı bir yana, kimisi görevi benimsemiş, etrafa öfkeyle bakıyordu. Faruk Duman Tren, sadece bir ulaşım aracı değil. En azından meraklısı için öyle değil. Tren, bir seyyar penceredir, aslında kendisi de bir manzara. Tren, bir hayattır. Demiryolcu diye bir insan türü var: Mesl

Diploma = iş denklemi gitgide geçersizleşiyor. Genç işsizliği ve 'okumuşların' işsizliği, dünyada da Türkiye'de de istisnai olmaktan çıktı. Zamanımız kapitalizminde işsizliğin yapısal niteliği aşikâr hale gelirken, tahsilli, kalifiye çalışanlar yani beyaz yakalılar da güvencesizleşme sürecinin kurbanı oluyor, imtiyazlarını kaybediyorlar. İnsanlara atfedilen ve onların kendilerine atfettikleri 'anlamın' iş durumuna göre belirlenegeldiği bir yaşam dünyasında, işsizlik sadece iktisadi olmayan derin bir kriz ka

MHP için 1991-2003 dönemi, özel bir dönemdi. Büyük bir popülerleşmenin tadına vardı... Marjinallikten, merkez partisi konumuna terfi etti... Tarihinin en büyük oy oranına erişerek hükümet ortağı oldu... Sonra 2002 sonunda yeniden parlamento dışı kalarak ağır bir krize girdi... Bu dönem aynı zamanda, hareketin kurucu ve simge-lideri Alparslan Türkeşin ölümünün ve Türkeş-sonrası bir MHPnin oluşumunun gerçekleştiği bir dönemdi. Devlet Ocak Dergâh adlı kitaplarında ülkücü hareketin 12 Eylül 1980 sonrasındaki ya

Birikim´in sosyalizmi yeniden tanımlama çabası, yeryüzüne indirilen bir tebliğ olarak değil, sesli düşünerek ilerliyor. Dergide yer alan yazılarda bütünlüklü ideolojik ve politik çerçevenin, ancak bir zihniyet devrimiyle, tahayyülde köklü bir değişiklikle anlam kazanabileceği, dahası mümkün olabileceği savunuldu. Birikim´den seçilen bu makaleler, yeni bir sosyalist-sol tahayyül için rehber teşkil etmiyor. Daha çok, yeni bir tahayyülün ufkunu anlık olarak ışıtan işaret fişekleri atıldığını söyleyebiliriz. Bu

Bir gün Gençlerbirliği maçına yolunuz düşerse, sürekli bağıran, kırmızı-siyah el örmesi atkısıyla huşu içinde takımını seyreden adama dikkat edin. O iflah olmaz romantik, nasıl bir kârhanede olduğuna hiç aldırmadan, yağmur demez, çamur demez gider biricik Gençler inin maçlarına. Yetmez, arkadaşlarını da götürür. O da yetmez, etrafındakileri futbola kazandırır. Bununla da kalmaz: Yazar! Renkler, formalar, futbolcular, sevinçler, taraftarlar... velhasıl futbolu sevmek üzerine... O kadar ki bazen terim yaratır

Taşra: Darlık, boğuntu, kasvet, tekdüzelik, kenarda kalmışlık, gerilik, bağnazlık, kavrukluk, güdüklük... Taşra: Saflık, samimiyet, sıcaklık, sahicilik-otantiklik, sükûnet, asûdelik... Buna benzer olumlu-olumsuz klişelerle anılır taşra. Peki o klişelerin ötesinde ne var? Taşraya bu gözle bakmayı, taşra gerçekliğini ve taşra imgesini sorgulamayı deneyen yazılar var bu kitapta. Özellikle de Türkiyedeki taşra deneyimlerine bakan yazılar: Taşrada okur-yazar olma, kadın olma, solcu olma hallerine... Edebiyatta