Çok kısıtlı bir çevrenin tanıdığı adsız sansız bir yazar olarak öldüğünde, Melville ardında bugün klasik romanın başyapıtlarından biri kabul edilen Moby Dick'i ve kült kısa öyküsü Kâtip Bartleby'yi bırakmıştı. 19. yüzyıl New York'unda Wall Street'te, bir avukatın yazıhanesinde kâtip olan genç Bartleby zamanla yapmamayı tercih etmesi ve kayıtsızlığıyla patronun nasıl başa çıkacağını bilemediği bir soruna dönüşmüştü. Konu olduğu metinden bağımsızlaşıp adeta kendi yaşamını sürmeye başlayan, başka edebi eserle

Melville in ölmeden önce yazdığı son yapıtı Billy Budd, yağız bir gemicinin sonu hüzünle biten serüvenidir. Yakışıklı ve güçlü, ama bir o kadar da saf bir delikanlının çevresinde gelişen öyküde, toplumla bireyin, uygarlıkla barbarlığın, iyiyle kötünün dinmeyen savaşımı anlatılır. Billy Budd, enerjisini karşıtlıklardan alan, antikçağa özgü bir epik şiiri andırır. İnsan ruhunun ikilemleri ve iki yüzlülüğü üstüne küçük bir başyapıt....

Yüz sene süren bir edebi çoraklık döneminden sonra, Melville'in lanetli adalarında, şeytansı esir gemilerinde, biçimsiz evlerde, yıkılan kulelerde, tıkırtı sesi gelen masalarda, ürkünç fabrikalarda, hastalıklı kulübelerde ve kentin boş tuğla duvarlarında belki de yalnızca kendi kişisel korkularımızı değil, aynı zamanda bizatihi Melville'in de gerçeğini okuyabilecek bir durumdayız artık. Melville'in anlatılarına duyulan inatçı ilgi, cesaretin kırılması, ters tepki veren enerjisinin büyüsü altında olsa da, g

Pequod adlı bir balina gemisinin son yolculuğunu, balinaların nasıl avlandıklarını, geminin sonunda nasıl battığını anlatan Moby Dick, ilk bakışta denizlerde geçen bir serüven romanı sanılabilir. Ne varki insan Moby Dick'i okudukça, okuduklarını düşündükçe, kitabın derinliğini, gerçek anlamını sezmeye başlar. Bu derinliği, gerçek anlamı sezmeyenler ise, balina avıyla ilgili, heyecanlı bir öykü olarak, gene de Moby Dick'in pekala keyfini çıkarabilirler. Mina Urgan böyle tanımlıyor Beyaz Balına'nın romanını,

KÂTİP BARTLEBY ?Melville'in engin imgeleminin ürünü, şöhretini borçlu olduğu kahramanı, Nantucket'in kaptanı Ahab, Beyaz Balina tarafından sakat bırakılmış ve intikam almaya karar vermiştir; olayların geçtiği yer dünyanın tüm denizleridir. Wall Street'te, bir avukatın yazıhanesinde kâtip olan Bartleby ise bir tür alçakgönüllü inatçılıkla çalışmayı reddetmektedir. Melville, yarım yüzyılı aşkın bir süre önce, yalnızca tüm mantık kurallarına aykırı hareket etmekle kalmayıp aynı zamanda çevresindekileri şaşk

XIX. yüzyıl New York'unda, Wall Street'teki hukuk bürosunda çalışan tuhaf kâtip Bartleby'nin yaşamöyküsüdür bu. Huysuz kâtibin hayatını sekteye uğratan ?özelliği", ?yapmamayı tercih etmesi"dir. Bartleby'nin kayıtsızlığı gün geçtikçe artarken patronunu da içinden çıkılmaz dertlere sürükler. Absürdizmin ve modernizmin başyapıtlarından Kâtip Bartleby, Amerikan edebiyatının da kült metinlerinden biridir. Herman Melville, bu eserinde özgür iradenin sınırlarını çizer.   İyiyle kötünün, medeniyetle cehaletin, topl

"Yapmamayı tercih ederim." On dokuzuncu yüzyıl ortalarında, Wall Street'teki bir hukuk bürosunda çalışan az rastlanır kişilikteki bir kâtibin ağzından çıkan ve onun hayat felsefesini dile getiren bu ünlü cümle, o günden beri tekrarlanıp duruyor. Kâtip Bartleby, kendisine verilen görevleri yapmamayı tercih ettiğini söyleyerek çalışmanın sınırlarını pasif direnişle çizen bir öncü. İşini son derece kusursuz yapsa da günün birinde 'çalışmamayı tercih eden' Bartleby, hukuk bürosunun sahibi avukatın ağzında

İşte tuhaf bir rastlantı daha: Bu benim ikinci kez Kâtip Bertleby çevirisi yayınlayışım. İlkini yıllar önce Dost Kitabevi Yayınları arasında çıkan ve Jorge Luis Borgesin hazırladığı Babil Kitaplığı dizisi vesilesiyle çevirttirmiştik: Yusuf Eradama. Önsözü de Borgesindi. Kaya Gençin adını bilmezdim. Bir gün gökten bir roman düştü. Gökten değil tabi Yapı Kredi Yayınlarından çıktı. Gökle, bildiğiniz gibi, biz uğraşıyoruz Helikopterde! Neyse, roman, geçen yılın en iyilerindendi. Sevgili dostum Cem Akaşa göre, e