Tarih yerinde ve güzel bir benzetmeyle toplumun hafızası diye tanımlanır. Bu hafızanın kayıt defterleri ise tarihsel belgelerdir. Fatma Âliye Hanım'ın Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı kitabı Osmanlının son dönemine tanıklık eden olayları bizatihi yaşayan biri tarafından kaleme alınmıştır. Fatma Âliye Hanım, Ahmet Cevdet Paşa'nın kızı olması dolayısıyla, olayları babasının ve yakın arkadaşlarının bakış açısına göre anlatmaktadır. Zaten gerçeklik ressam için neyse tarihçi için de odur; nasıl ki tek bir manzara yok

Nisvanı İslam risale, yani uzun bir makale niteliğindedir. Türk kültürü açısından içeriğinin taşıdığı önem dışında bir Osmanlı kadını tarafından yazılmış ve Batı dillerine çevrilmiş ilk metin olma değerini taşır. Nisvan-ı İslam farklı amaçlarla üretilen Oryantalizmin karşısına savunma amaçlı üretilmiş Oksidentalist bir anlam dünyasına sahiptir. Etkisi, Osmanlı- İslam dünyasında kadının hayatın içindeki konumunun, özel olarak da evlilik kurumundaki yerinin ilk kez ve bizzat bir kadın tarafından tartışıl

Yazar bu romanında küçük yaşta babasını kaybetmiş, annesiyle hayatta bir başına kalmış, sürekli aşağılanarak itilip kakılmış, fakirlik, hastalık gibi dertlerle uğraşmış ama bütün bunlara rağmen okuyup öğretmen olmanın mücadelesini vermiş Refetin hikâyesini anlatmıştır. Fatma Aliye Refette toplumun fakir kesiminin hayat hikâyesini gerçekçi bir anlatımla okuyucularına sunar.

Fatma Aliye Hanım Levayih-i Hayatın kurgusunda mektupla anlatım tekniğinden yararlanır. Bu anlatım tekniğinin hem bir kadın yazar tarafından kullanılması hem de cinsiyete dair meselelerin ifade aracı olması ise manidardır. Mektuplar üzerinden anlattığı yaşamları bir yandan başkalarının hikâyeleri olarak sunmak suretiyle kendi serüveninden uzaklaştıran yazar, diğer yandan da kahramanlarına kendilerini tüm samimiyetleriyle anlatma imkânlarını sunar. Kahramanlar birbirlerine içlerini dökerken eserin kurgu

Hayal ve Hakikat, iki bölümlük bir romandır. Romanın birinci bölümü Vedat Fatma Aliye, Vefa başlıklı ikinci bölümü ise Mithat Efendi tarafından yazılmışlardır. Eser iki yazarlı bir roman deneyimi olması bakımından edebiyatımız için bir farklılıkdır. Fakat aynı zamanda evliliğin iki tarafını oluşturan kadın ve erkeğin bakış açısı ve yorumlarınınbizzat hemcinsi bir yazar tarafından aktarılması bakımındanda ayrıcalıklıdır. Romanda aşk ve evlilik karşısında erkeğinduygu ve düşünceleri Mithat Efendi t

Fatma Aliye Hanımın kaleme aldığı İstila-yı İslam isimli 52 sayfalık bu küçük metin, kendi içerisinde numaralandırılmış üç kısa bölümden oluşmaktadır. Kitabın birinci bölümünde 19. Yüzyıl sonlarında Avrupada yayılan dinsizliğin Avrupa toplumu üzerindeki etkileri dile getirilerek, insanlarda bir dine inanmanın gerekliliği ve nedenleri izah edilmektedir. Kitabın ikinci bölümünde Avrupanın İslamiyet hakkındaki fikirlerinin yanlışlığı ve Haçlı Seferleri ile başlayan misyoner hareketlerle devam eden Hristiya

Kadının toplum içindeki konumu, daima medeniyet göstergesi olarak kabul edilmiştir. Bunun için Osmanlı ülkesinde 19. Asır başlarından itibaren belirginlik kazanan modernleşme çabalarının yansımalarını kadınlar üzerinden değerlendirmek mümkündür. Kadına hiç de hazır olmayan bir dünyanın içinde başta eğitim olmak üzere önemli kazanımların yaşandığı bu yılarda kadınlar, kendilerini ve meselelerini edebi eserin imkânlarından yararlanarak dile getirirler. Ahmet Cevdet Paşanın kızı Fatma Aliye Hanım bu anlamda ön

"Malumdur ki, bugün materyalistlik pek ziyade meydan almıştır. Ruhaniyeti inkar ile onun maddi kuvvetlerden ibaret bulunduğu ve insan bedeninin mükemmel bir makine olup sırf fizyolojik ısı ile idare olunduğu itikadında bulunanlar sır fizyolojik ısı ile idare olunduğu itikadında bulunanlar çoğalmışlardır. Ruhun aslı, tözü ve hakikati bilinemediği için onu red ve inkar ediyorlarsa, ilerlemeleriyle övündükleri maddenin aslı, tözü ve hakikati acaba nedir? Bunu böyle bilmişler de mi öyle materyalist, yani maddec

Kadın ve kadının toplumsal konumu hakkındaki tartışmalar Osmanlı kültür hayatına, batılılaşma hareketi ile bağlantılı olarak girmiştir. Bu konudaki tartışmalardan biri olan çokeşlilik sorunu, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren özellikle roman ve inceleme türü eserlerde geniş biçimde ele alınır. Ancak günümüzde çok eşlilik bağlamında yapılan bazı araştırmalar sorunu çağdaşlaşma tarihinde yer aldığından daha fazla öne çıkarmakta, dolayısıyla gerçekliğin tasvirinden çok, Şarkiyatçı geleneğin taleplerine y

... Beni hiçbir zaman terk etmeyen, kucağımdan kaçmayan vefakar yarim! Can dostum! Dertlerimi dinleyen, kalbimi anlayan, sırdaşım! Bana daima refakat eden yoldaşım! Beni yalnız sen terk etmedin, benden yalnız sen geçmedin, bana hıyanet etmedin! Bir zaman zevk ve sefa kaynağım, eğlencem oldun. Şimdi de geçim kaynağım! Ekmek teknemsin! Benim yarim sensin!.. (Arka Kapak)

Bir zamanlar, filozof denildi mi, bundan, dinsiz, derbeder, serseri birtakım insanlar anlayanlarımız pek çok idi. Hamd olsun, şu ilerleme dönemimizde kadınlarımız dahi şimdi bunu anlıyorlarsa da, meşhur filozofların biyografilerine dair kısa pasajlar yazarak namlarını bu zamana kadar bırakmış olan filozoflara dair biraz bilgi vermek istedik. Pek eski zamanlardan beri Babil, Hint ve Mısır´da hikemi ilimlere revaç olup, ancak oralardaki hikemi ilimler layıkıyla alema yayılamamıştır. Hikmeti dünyaya yayan, Yu

İstanbul, iki büyük kodifikasyon hareketine merkez olmuş bir hukuk şehridir. Bunlardan birincisi Roma Hukukuna ait Justinyanus Kodu, ikincisi İslam Şeriat'ının Hanefî ekolünün bir kısım hükümlerinin kanunlaştırlamsından meydana gelen Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'dir. İşte bu ikinci evrensel hukuk hareketinin başında Ahmet Cevdet Paşa bulunmuş, Mecelle'nin yazılması onun kalemiyle olmuştur. Kavaid-i Külliye bölümündeki genel prensipler, sadece hukuk ve adalet hayatına değil, insanın bütün faaliyetlerine ışık tu