Buhara Avrupalıların gözünde hep gizemli bir kent olarakkalmıştır. Bu egzotik toprakları ziyaret edenBatılı seyyahların eserleri kapış kapış satılırken, kimlikdeğiştirerek yasak kentin kapılarını zorlayanlardan bazılarıda hiç geri dönememiştir.Orta Asya ve tasavvuf hakkındaki eserleriyle tanıdığımızdeğerli tarihçi ThierryZarcone, Buharaya bir molla kılığındagirmeyi başaran Jean-Jacques Pierre Desmaisons, derviş kılığına giren ArminiusVámbéry, İstanbuldan Orta Asyayagiden Mehmed Emin Efendi, Marki de Croizie

Gizli cemiyetlerin odak noktasında sır vardır. İyi korunan ama her zaman da ihanete uğrayan bu sır, ne yazık ki araştırmacıların ilgisini pek çekmemiş, gizli cemiyetlere sık sık değinilirken sır ve onun İslam'daki dini ve felsefi rolü, merkezinde yer aldığı sosyolojik anlam ve çeşitli boyutları nedense hemen hiç sorgulanmamıştır. Bu nedenle "sırrı", söylenemez olanı, "gizlilik"ten, yani ikinci derece, göreceli sırlardan ayırmakta yarar vardır; zaten birçok Doğulu mason ve bazı sufi de böyle yapmıştır. Sır v