1950-'60'lı yılların efsane kalemlerinden Refi' Cevad Ulunay'ın Eski İstanbul Yosmaları başlıklı eseri, 19. yüzyılın kıvılcımlı gece âlemlerine projektör tutuyor âdeta... Bakın, kendisi eseriyle ilgili olarak ne diyor: Yaşanmayan hayat yaşatılamaz... Mazinin yosmalarına dair yazdığım hatıralarda rivayet tarikiyle (yoluyla) gelenler olduğu gibi, belki yakından tanıdıklarım da olmuştur. Okuyuculardan, nasılsa hâlâ yaşayan ne pimpon zampara dostlarım var ki, onlara açtığım bu tarih sahifelerini okuduktan sonr

Edebiyatımızda, İstanbul kabadayılığını ak kâğıt üzerinde Refi Cevad Ulunay kadar canlandırabilecek kişioğlu pek azdır doğrusu. Ona göre kabadayılar, külhanbeylerin aksine bir nevi şehir şövalyesidir: Bu adamlar kendi terbiyelerine göre, âdetleri ve ülfetleri ile koydukları kaidelere riayete mecburdurlar. Zayıfı, bilhassa ırz ehlini himaye ederler, çizdikleri yoldan ayrılmamaya dikkat ederler. Çünkü muhitlerinin onlara verdiği bazı hakları ayaklar altına alırlarsa şöhretlerini kaybedeceklerinden korkarlar.

Geçmiş zamanlara ait bu gravürleri canlandırırken eski İstanbul´u tanımış olmanın günahını, vebalini de yüklenmek lazım geliyor. Anlatılan vakıalarda realist olmak icab ettiğine göre Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi gibi üstadlar, eğer günah ise, bu günahtan kendilerini tenzih edememişlerdir. Bu itibarla bu yazılarda bir nevi günahların itirafı gibi oluyor.. Yaşanmayan hayat yaşatılmaz. Mazinin yosmalarına dair yazdığım hatıralarda rivayet yoluyla gelenler olduğu gibi belki yakından tanıdıklarım da olmuştur. Oku

Refi' Cevad Ulunay' ın Tercüman Gazetesi' nde 5 Kasım 1969 tarihinden itibaren, yani o' nun ölümünden sonra yayınlamış olan bu hatıralar iki kısımdır; Bunun birinci kısmı Sultan Vahidüddin ağırlıklı ve daha ziyade müşahedeye dayanan hatıralardır. İkinci kısmı ise; Paris' te kendisinin de dahil olduğu bir grup maceracı Türk'ün hayatlarındaki sefahet ve sefalet tasvirleriyle dolu asıl kısımdır. Asıl diyoruz çünkü hatıratın dörte üçünü bu kısım teşkil etmektedir. Bununla beraber bu ikinci kısım bizce tarihe ci