Temel ve vazgeçilmez bir kaynak Mantık sadece bir felsefe disiplini değil, felsefe yapmanın yöntemidir de. Rudolf Carnap Mantığın genellikle teknik bir çalışma alanı olduğu düşünülür. Sınırlı bir bakış açısının getirdiği bu yargı aynı zamanda, onun sahip olduğu derinliğin görmezden gelinmesine ve eksik anlaşılmasına yol açar. Eski Çağdan bu yana düşünmenin aleti (organon) olarak kabul edilen mantık, bu kitapta tam da bu ihtiyacı karşılayacak nitelikte bir çokboyutlu içeriğe sahip. Klasik mantık-sembolik

Her ahlakta bir etik, her etikte bir ahlak içerilmiştir. İnsan, toplumsallığı gereği tek başına ele alınamayacak bir varlık. Bu bakımdan, doğduğu andan itibaren belli bir dille, dünya görüşüyle, estetik beğeniyle, inanç sistemiyle çevrelenmiş durumda. İnsanı bulunduğu toplumda kodlayan şeylerin belki de toplamı ahlak. Nasıl oturup kalkmak gerektiğinden tutun da saygıdan ne anlamamız gerektiğine, müzik beğenimize, damak tadımıza, ekonomimize kadar her şey, ahlak denen bu dizge aracılığıyla belirleniyor. B

Epistemolojinin görev alanı ancak antropolojik ve tarihselci bir insan ve dünya kavrayışı doğrultusunda belirlenebilir. Tarihselci Gelenek, Almanya'da tarihselci düşüncenin tin bilimleri, sosyoloji ve hermeneutikteki başat figürlerinden Dilthey, Weber ve Gadamer üzerine Doğan Özlem'in dört yazısını bir araya getiriyor. İlk yazıda tarihselci ve eleştirel düşünce geleneklerini tin bilimleri felsefesinde birleştirerek felsefede devrim yapan bir Dilthey portresi çiziliyor. İkinci yazıda Weber'in sosyolojisine

Tarihsel akıl eleştirisi, insanların kendi kendilerini tanıma yetilerinin eleştirisidir. -Wilhelm Dilthey- Kültür, en yalın ifadesiyle, insanın çevrelendiği ortam. Onu var ettiği kadar sınırlayan, yaratıcı kıldığı kadar körelten de bir yapı. Bir tür yapay doğa. Bu yapay doğanın olgularını ele alan bilim grubu ise özellikle 20. yüzyılın başından itibaren bir itirazı dile getirmeye başladı. Olguları ve yöntemi bakımından doğa bilimlerinden ayrı bir niteliğe sahip olduğu iddiasına dayanan kültür bilimleri,

Özgür bilim anlayışının felsefesi. Max Weber tarihçi, hukukçu, ekonomist, dinbilimci, siyaset bilimci ve nihayet sosyolog kimlikleriyle, sözcüğün tam anlamıyla çok yönlü bir biliminsanı. Bilgi ve bilim üstüne sürekli düşünen, özellikle kültür (tin) bilimlerinin felsefi temellerini sürekli sorgulayan bir filozof. Bu filozof kimliğiyle, sosyolojinin yüzyılımızdaki kurucularından oldu. Onun yüzyılımızın başında temellerini attığı anlamacı sosyoloji, sosyal bilimlerdeki bunalımın etkisiyle, son onyıllarda yeni

Kant'ı yeniden ele almak... Algısız kavramlar boş, kavramsız algılar kördür. Immanuel Kant 18. yüzyılın en önemli filozoflarının başında gelen Kant, felsefi görüşleriyle büyük bir çığır açmıştır. Kant, yaptığı çalışmalarla etkisi yalnızca bilgi sorunuyla sınırlı kalmayan, aynı zamanda ahlak felsefesinden üniversitelere kadar pek çok konuda yeni bir anlayış sergilemiştir. Öyle ki, bu kendisinden sonra da sürmüş Yeni Kantçı okullar tarafından sistemi tartışılıp zenginleştirilmiştir. Doğan Özlem'in Kant'

Gelecekle ilişki başkasıyla gerçekleşir gibi görünüyor. -Emmanuel Levinas- Felsefe, karşılaşmalardır. Başka filozoflarla, başka metinlerle karşılaşmalar Çünkü bir filozof kendisini ancak bir başkasının aynasında görebilir. Bunun inkâr edildiği noktada felsefeden söz etmek de güçleşecektir. Zira ne de olsa felsefe kendini başından beri diyalog yoluyla var edegelmiştir. Doğan Özlem de Persona'da kendi karşılaşmalarını anlatıyor. Pek çok felsefeciyle yürüttüğü tartışmalar aracılığıyla hem onların hem de kend

Kuram-Felsefe Habermas ve Gadamerin Dilthey metinleri tartışılıyor. Tarihsel bilginin nihai amacı ve anafikri, insan yaşamını kavramaktır. Ernst Cassirer Tarihsellik, kültür bilimleri için olduğu kadar doğa bilimleri için de bir tür yazgı gibidir. Düşünme eylemimiz nasıl ki tarihsel bir dönemin koşullarıyla sınırlıysa, onun ürünü olan bilgi de kendini bu sınırlar dahilinde var edecektir. Ne var ki, doğallıkla benimsenebilecek bu saptamalar yüzyıllarca bilim söz konusu olduğunda gözden uzak tutuldu.

Tarihi anlamak ve kullanmak için, vazgeçilmez... İnsan 'hatırlıyorum' der ve hemen unutan, bir geçmişi olmayan, her an gerçekten ölen hayvana gıpta eder. -Friedrich Nietzsche- Tarih, unut(a)mayan bir hayvanın geçmişi. İnsanın dışına çıkamadığı bir gerçeklik. Şimdinin olaylarını tartışırken de, gelecek hakkında öngörülerde bulunurken de dönüp bakma gereği duyduğumuz birikim. Ne ki, bir yandan tarihi yaparken bir yandan da tarihe bakmak çelişkili de bir durum gibi görünüyor. Öyleyse tarihsel birikimin her z

Doğan Özlem'den bir temel kitap: Hermeneutik ve Şiir Bir edebiyat yapıtını yorumlamada aslolan nedir? Şiir, edebiyatın en eski türü. Sevilen, yadırganan, içe kapalı gelen -dolayısıyla yoruma en muhtaç olan-. Aslında yalnızca şiirin değil, bütün yazınsal metinlerin ömrü yoruma ne kadar açık olduklarına bağlı. Hermeneutik ve Şiir felsefi bir bakış açısıyla, bir edebiyat metnini yorumlama sorununu şiir özelinde tartışıyor. Öncelikle, bir edebiyat metnini anlama ve yorumlama sürecinde yapılan seçimlere değin

Son zamanlarda batı kültüründe psikanalizden göstergebilime, siyaset biliminden sanata, felsefeden doğa bilimlerine, hemen her alanda, adına "hermeneutik" denilen bir yaklaşımdan söz ediliyor. Pek çok düşünür, hermeneutiğin de tıpkı "yapısalcılık" gibi alışılmadık bir sözdağarcığı ve alternatif bir yöntem sunan yepyeni bir entellektüel hareket olduğunu öne sürüyor. Hermeneutiğin bu "yepyeni" görünümü, ne var ki, aslında onun tarihinin iyi bilinmemesinden kaynaklanıyor. Bir yorum sanatı olarak hermeneutik bi

x

Bilgiyi, yaşama gerçekliğinden yalıtmış olsaydık, bilgimizin nasıl meydana geldiğini asla ortaya koyamazdık. -Wilhelm Dilthey- Metinlerle Hermeneutik Dersleri'nin bu ilk cildinde hermeneutik geleneğin en önemli filozoflarından olan Wilhelm Dilthey'ın felsefi kavrayışı çokyönlü bir değerlendirmeye tabi tutuluyor. İlk kısmı, Doğan Özlem ve Manfred Riedel'in Dilthey üstüne yazılarından oluşan kitap, Dilthey'ın, çalışmalarıyla felsefe tarihine yaptığı müdahalenin de belirgin biçimde açığa çıkmasını sağlıyor. D

Bu kitapta, yazarın çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlanmış olan makale, bildiri ve kitap tanıtma yazıları ile bir çevirisi ve ayrıca yayımlanmamış bir bildirisi yer almaktadır. Kitapta yer alan makale, bildiri ve kitap tanıtma yazılarının ortak yönleri, mantık, bilgi, bilim, tarih ve kültür kavramlarını, birbirleriyle olan çok yönlü bağıntısallıkları içinde ele almış olmalıdır. Bu yönleriyle yazılar, yazarın bugüne kadar ki tüm telif ve çeviri çalışmalarında işlemeye ve tanıtmaya gayret ettiği tek bir t