Hatırat yazmak Osmanlı devlet adamları arasında yaygın değildir. Sınırlı sayıdaki hatırat metinleri zamanın ruhuna ilişkin özgün tecrübeler sunar. Modern zamanların son sultanı II. Abdülhamid’in güven ve kuşku sarmalında yedi defa sadarete getirdiği, hasımlarının ve takdirkarlarının müştereken müstesna bir zeka ve derin bir irfana sahip olduğunu teslim ettikleri, inişli çıkışlı siyasî hayatıyla dikkat çeken Sa‘îd Paşa’nın anıları son dönem Osmanlı devlet ve toplum hayatına yönelik zengin bilgiler içermektedir. Devlet idaresinde pratik ve pragmatik kararlarıyla ön plana çıkan Paşa’nın, geniş belge külliyatıyla yoğrulmuş anıları eleştiri, tavsiye, teklif, tahlil ve tespitlerle birlikte klasik siyasetname türünün de güzel örneklerinden biridir. [Küçük] Mehmed Sa‘îd Paşa’nın Hatıratı günümüz alfabesiyle yeniden yayımlanırken, ayakta kalma mücadelesi veren bir devletin siyasî, sosyal ve diplomatik hayatında olup bitenler, üst düzey bir devlet adamının kaleminden gözler önüne serilmektedir.

Okuyucu Yorumları