Tanzimat ile başlayan ve Mecelle ile devam eden süreçte her alanda olduğu gibi aile ahkâmında da önemli
kırılmalar gerçekleşmiştir. Özellikle 19 yüzyılın sonları ve 20 yüzyılın başlarında Osmanlı aile hukuku
alanında kanunlaştırma faaliyetleriyle birlikte kritik değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişikliklerin
başında aile hukukuna dair ilk kanunlaştırma faaliyeti olan 1917 tarihli “Hukûk-ı Âile Kararnâmesi” gelir.
Kararnâme, bazı meselelerde Hanefî mezhebinin dışına çıkması ve Yahudi ve Hristiyanlara ayrı hükümler vaz
etmesi hasebiyle fıkıh geleneğindeki önemli bir değişimin göstergesidir.
Kararnâme ile birlikte bu dönemin ikinci önemli özelliği aile hukuku alanında müstakil bir literatürün ortaya
çıkmasıdır. Daha önce fıkıh kitaplarının bir bölümünde ele alınan “nikâh”a ve “talâk”a dair meseleler bu
dönemde Kitabü’n-nikâh ve talâk veya Ahkâmü’n-nikâh ve talâk gibi çeşitli isimlerle müstakil olarak kaleme
alınmıştır. Aile hukuku alanında böyle bir literatürün oluşması, üzerinde durulması gereken önemli bir
husustur. Elinizdeki bu eser 19 yüzyılın sonları ve 20 yüzyılın başlarında oluşan Osmanlı aile hukuku
literatürünün keşfine ve tanıtılmasına dair önemli bir boşluğu dolduracaktır.
Sümeyye Sarıtaş tarafından kaleme alınan birinci bölüm, II. Meşrutiyet sonrasında Meşihat’in bazı yetkilerinin
kısıtlanması ile aile hukukunun kanunlaştırma süreci ve o dönemde ortaya çıkan müstakil aile hukuk
literatürünün tanıtılmasına dairdir. Bu bölümde aile hukuk literatürü ve müellifleri tek tek açıklandığından
Mehmed Surûrî’nin hayatına dair bilgi de burada yer alır. Abdurrahman Yıldırım tarafından hazırlanan ikinci
bölüm, Mehmed Surûrî’nin 1911 (h. 1329) tarihinde kalem aldığı Ahkâmü’n-nikâh isimli eserinin
çeviriyazımıdır. Üçüncü bölüm ise Surûrî’nin tam olarak ne zaman yazdığı bilinemese de mukaddimesindeki
bilgilerden hareketle Ahkâmü’n-nikâh isimli eserinden sonra telif ettiği Ahkâmü’t-talâk isimli eserinin Mustafa

Okuyucu Yorumları