Sadreddîn Konevînin görüşlerinin ve izahlarının odak noktası; Allahın zatı, isimleri ve sıfatlarıyla ilgili bilgilerdir. Şeyhi İbn Arabînin tesiriyle vahdet-i vücut görüşünü benimsemiş olması sebebiyle, kitaplarında bu konulara ağırlık vermiş olması normaldir. Delillerini, daha çok Kurân ayetleri, hadisler ve bazen de önceki sûfîlerin sözlerinden çıkarır. Ancak, bunları, çoğunlukla vahdet-i vücut felsefesine göre anlar ve yorumlar. Dilinin ağırlığı ve kendine has terminolojisi sebebiyle, eserlerinin anlaşılması ve onlardan istifade edilmesi oldukça zordur. Konevîye göre, ayet ve hadislerin, normal bir Arapça bilgisi ve selim bir fıtrata sahip herkes tarafından bilenebilecek anlamlarından ziyade, onların ihtiva ettikleri asıl gayeler, hikmetler ve sırlar üzerinde durulmalıdır. Fakat bu konudaki açıklamalar, mutlaka, Kurân ve Sünnetin belirlediği küllî kaideler ile desteklenmeli, selim, nurlu ve müstakim, temiz fıtratta olan akıllar, onların doğruluğuna şahadet etmelidir. Fâtiha Tefsirindeki rivayetler; kutsî hadisler, isrâîlî haberler, Hz. Peygamberin duaları, Allahın zatına ve sıfatlarına dair müteşâbih hadisler vb. olmak üzere geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Konevî, bunların tümünü Allah-insan-âlem ilişkisini vurgulamak için sunmakta ve onları vahdet-i vücut sistemine göre yorumlamaktadır.

Okuyucu Yorumları